vrijdag 8 februari 2013

Wir sind die Moorsoldaten (1937)

Het concentratiekamp van Börgermoor.



Die Moorsoldaten
(Johan Esser/Wolfgang Langhoff/Rudi Goguel)

Het Moorsoldatenlied, ook wel Börgermoorlied of Moorlied, is een lied dat in de zomer 1933 door gevangenen van kamp Börgermoor is geschreven. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar ook daarna, stond het lied symbool voor het verzet tegen de overheerser.

Auteurs waren zelf gevangenen in Börgermoor, één van de vijftien Elmslanderlager die werden in gebruik genomen kort na de brand in de Rijksdag in '33 om Duitse 'subversieve elementen' te interneren (zie voetnoot). Hans Eisler hoorde het lied in Londen in 1935 en bewerkte de muziek voor zanger Ernst Busch.

Verder is er een Franse bewerking als Le Chant des marais.

In de zomer van 1933, schrijft Johann Esser een tekst, het Bögermoolied. Even later wordt deze aangepast dooe zijn companen medegevangenen Wolfgang Langhoff. Rudi Gogel en Herbert Kirmsze, en op muziek gezet als een soort "worksong".






Oudste Opname : Ernst Busch (1937)

Covers zijn : Paul Robeson (1942) [als Peat Bog Soldiers], Theodore Bikel (1960) [idem], Pete Seeger (1961) [idem], Ian Campbell (1962) , Chad Mitchell Trio (1966) , Dubliners (1970) , Mouloudji (1972) [als Le Chant des marais], Rum (1975) [als De Moorsoldaten], Black Family (1989) , Jan Van Calsteren (1990s) [als De Veensoldaten, NL vertaling: Nico Rost],


Na dertien maanden te hebben vastgezeten in Börgermoor (bij Papenburg in Nedersaksen) en Lichtenburg, kwam Wolfgang Langhoff onverwacht vrij, week uit naar Zwitserland en schreef meteen zijn concentratiekamp ervaringen neer in zijn boek De Moorsoldaten, dat nog voor de oorlog verscheen en overal in Europa succes kende. Langhoff beschrijft daarin hoe de gevangenen van Börgermoor ooit een circusvorstelling hielden om de moraal erin te houden, waarna op het einde iedereen, SS-bewakers incluis, het Lied van de Veensoldaten (of Börgermoorlied) meezong. Twee dagen later werd het verboden om zijn al te hoopwekkende laatste refrein. Het lied was echter toen al het kamp uitgesmokkeld en kwam nog tijdig op het repertoire van de partizanen in de Spaanse Burgeroorlog.


Hier zijn :

Ernst Busch -  Die Moorsoldaten
Leny Escudero - Le Chant Des Marais
Luke Kelly - The Peat Bog Soldiers
Mouloudji - Le Chant Des Marais
Paul Robeson - The Peat-Bog Soldiers
Pete Seeger - Peat Bog Soldiers
Rum - De Moorsoldaten
Swan Arcade - Peat Bog Soldiers
The Mitchell Trio - Peat Bog Soldiers



 





Wir sind die Moorsoldaten

Wohin auch das Auge blicket,
Moor und Heide nur ringsum.
Vogelsang uns nicht erquicket,
Eichen stehen kahl und krumm.
Wir sind die Moorsoldaten
Und ziehen ,it dem Spaten
Ihns Moor.

Hier ins dieser den heide
Ist das Lager aufgebaut,
Wo wir ferne jeder freude
Hinter Stacheldraht verstaut.
Wir sind die Moorsoldaten
Uns ziehen mit dem Spaten
Ins Moor.

Morgens ziehen die Kolonnen
Ins das Moor zur Arbeit hin.
Graben bei der Heisen sonnen
Doch zur Heimat steht der Sinn.
Wir sind die Moorsoldaten
Uns ziehen mit dem Spaten
Inhs Moor.

Heimwerts, heimwerts jeder schnet,
Zu den Eltern, Weid und Kind.
Manche Brust ein Seufer dehnet,
Weil wir gefangen sind.
Wir sind die Moorsoldaten
Und ziehen mit dem Spaten
Inhs Moor.

Auf und nieder gehen die Posten,
Keiner, keiner kann hindurch
Flucht wird nur das Leben kosten,
Vierfach ist umzunt die Burg.
Wir sind die Moorsoldaten
Uns ziehen mit dem spaten
Inhs Moor.

Doch fer uns gibt es keine Klagen,
Ewig kann’s nicht Winter sein,
Einmal werden froh wir sagen:
Heimat, Du bist wieder mein!
Dann Ziehn die Moorsoldaten
Nicht mehr mit dem spaten
Ihns Moor.

Dann ziehn die Moorsoldaten
Nicht mehr mit dem spaten
Ihns Moor!




Geen opmerkingen:

Een reactie posten